Druivensoorten
Wit
Rood
Wit
Johanniter
Een witte druif met een uitstekende wijnsmaak, een redelijk goede resistentie en een gezonde, krachtige groei. Het blad en de groeiwijze lijken wat op het moederras Riesling.
Afstamming: (Seyve Villard 12-481 x (Pinot Gris x Chasselas)) x (Riesling x Pinot Gris)
Uitlopen: Middelvroeg
Groei: Redelijk krachtig, rechtopstaand, met weinig dieven en een gezond groen blad. Op tijd ontbladeren geeft minder kans op zonnebrand
Rijping: Half oktober
Trossen: Compacte, kleine trossen. De druiven zijn middelgroot en groengeel.
Een scheut kan vaak twee tot drie trossen dragen. Voor een goede kwaliteit van de wijn wordt daarom geadviseerd om de bovenste tros te verwijderen en de opbrengst per stok te beperken tot 1,5 kg (zie P.Basler et al. (Forschungsanstalt Wadenswil) [Schweiz.Z.Obst-Weinbau nr. 17/02]). Zij meten een opbrengst van 0.8-1.2 kg/m2, met een rijpheid tussen 85 en 92 Oechsle.
Overbelasting heeft een slechte houtafrijping en slechtere groei in het opvolgende jaar tot gevolg
Resitentie: Algemeen: zeer hoge weerstand tegen schimmelziektes. Na Johanniter van 1995 tot 2001 nauwkeurig gevolgd te hebben, concluderen P.Basler et al. (Forschungsanstalt Wadenswil) [Schweiz.Z.Obst-Weinbau nr. 17/02] dat Johanniter relatief gevoelig is voor valse meeldauw. Dit vooral in jaren met een hoge infectiedruk. De druiven worden hierbij in het algemeen slechts licht aangetast. Van echte meeldauw wordt geen schade ondervonden
Wijn
De Johanniter geeft een erg goede Riesling-achtige wijn met een stevig zuurgehalte en een stevige hint van Pinot Gris. Deze wijnen krijgen regelmatig een betere beoordeling dan die van traditionele (Duitse) druivenrassen.
Johanniter is geschikt om te verwerken tot een wijn met een beetje restsuiker (< 4g/l), wat de wijn een ronde, volle smaak geeft. Soms vindt men een klein bittertje in de afdronk.
De alcoholische gisting kan soms wat moeizaam gaan (schleppende Gärung). Verder zijn geen problemen met de gisting te verwachten
Aroma: fijn fruitig, met meloen en grapefruit, dat aan Riesling doet denken
Smaak: een heldere en levendige structuur met sterke zuren. Met een klein bittertje na
Sirius
Sirius is gekweekt op het Duitse instituut voor Druiventeelt te Geilweilerhof. De Sirius heeft een goede houtrijping en vorsthardheid, vergelijkbaar met Riesling.
Afstamming: Bacchus x Villard Blanc(= Seyve Villard 12-375, wat op zijn beurt een kruising is tussen Seibel 6468 x Seibel 6905)
Uitlopen: Middelvroeg
Groei: Sterk en redelijk rechtopstaand, met een gemiddelde vorming van dieven.
Rijping: Eind september tot half oktober
Trossen: Middelgrote, tot grote losse trossen, iets geschouderd van vorm. De bessen zijn middelgroot, geelgroen met een fijne fris zure smaak. De opbrengst is hoog
Resistentie: Sirius is een ras met een hoge weerstand tegen schimmels (echte en valse meeldauw en botrytis). In de meeste jaren zal schimmel- bestrijding beperkt kunnen blijven tot 2 of 3 behandelingen in het voorjaar. Toch blijft het oppassen want ook in een vochtig najaar kan nog aantasting door valse meeldauw ontstaan. In het ergste geval kan dan een deel van de bladeren afvallen, wat als gevolg heeft dat er minder suiker gevormd wordt en de vruchten slecht afrijpen
Wijn
De Sirius geeft een goede witte wijn met een stevig zuur. De wijn lijkt een beetje op Riesling
Aroma: abrikoos, appel, bloemen, citroen, grapefruit, honing, limoen, perzik, petroleum
Smaak: Richting Riesling stevig zuur
Rülander
Pinus Gris
Frankrijk, Bourgognegebied. . Vanuit het Bourgognegebied is de plant al snel in Zwitserland terechtgekomen. Iets later (tussen 1374 en 1378) zijn de stokken door keizer Karel IV naar Hongarije gebracht. Het verhaal gaat dat op een gegeven moment in de 17e eeuw een zekere Ridder von Schwendy stekken meebracht uit Hongarije naar de Elzas. Zo zou de Pinot aan zijn Elzasser naam Tokay d'Alsace gekomen zijn. De stok heeft echter totaal niets met de bekende Hongaarse Tokay-wijnen te maken. Het lijkt ook wat onwaarschijnlijk dat de stokken helemaal vanuit Bourgogne via Hongarije in de Elzas zijn beland. Bourgogne en de Elzas liggen tenslotte op een steenworp afstand van elkaar.
Andere benamingen van de Pinot Gris zijn: Ruländer, Grauer Burgunder, Grauclevner, Tokayer (Duitsland), Malvoisie (Zwitserland), Skürkebarát, Grauer Mönch (Hongarije), Auvernat Gris, Tokay d'Alsace, Malvoisien (Frankrijk).
De Duitse naam Ruländer is afkomstig van een handelaar, Johann Seger Ruland, uit de stad Speyer, die in 1711 de Pinot Gris uit de Champagne- streek meenam naar de Rheinpfalz. Deze man zag schijnbaar de grote waarde van de stokken in en heeft gezorgd dat het ras in korte tijd populair werd. Duitsland is ook nu het land waar de meeste meeste Pinot Gris staat aangeplant.
Afstamming: Pinot Gris is ontstaan als mutatie van de Pinot Noir
Uitlopen: onbekend
Groei: Matig
Rijping: half september tot half oktober
Trossen: Op de kleur van de bessen na zijn er geen verschillen met de Pinot Blanc en Pinot Noir. Ook alle eigenschappen van de stok zijn gelijk, evenals de snoeimethoden, de groeikracht en de opbrengst. (Zie ook Pinot Blanc en Pinot Noir.)
Resitentie: Matig
Wijn
Dit ras is bekend als een van de betere rassen voor kwaliteitswijnen, net als de Pinot Noir en Pinot Blanc. De wijn heeft overeenkomsten met die van de Pinot Blanc, maar wordt over het algemeen als voller en ietwat beter van kwaliteit beoordeeld
Aroma: onbekend
Smaak: Op erg goede plaatsen in onze streken heeft de Pinot Gris een redelijke kans van slagen. Op de Pietersberg in Maastricht staan in de wijngaard van de heer Valke stokken van dit ras. De wijn die daar vanaf komt is verrassend goed en doet absoluut niet onder voor de Duitse Ruländer-wijnen
Bacchus
Genoemd naar de overbekende Romeinse wijngod.
Bacchus is een van de nieuwere Duitse rassen, hij is rond 1970 ontwikkeld.
De opbrengst van Bacchus is vrij hoog, waarbij tegelijkertijd het suikergehalte op een goed peil blijft en hoger ligt dan bij de Müller-Thurgau. Ook het zuurgehalte ligt iets hoger. De wijn krijgt een fijne lichte muskaatsmaak die soms wat aan de Riesling-smaak doet denken.
Om een goede wijn te kunnen maken moet geoogst worden bij een Oechsle gehalte van 75 tot 80.
Bacchus is al met al een bruikbaar ras, dat goed als vervanging voor Müller-Thurgau kan dienen en dat ook redelijk goed verkrijgbaar is
Afstamming: Silvaner x (Riesling x Müller-Thurgau).
synoniem: onbekend. Gekweekt op het proefstation Geilweilerhof (DE). Gekruist door P. Morio en Prof.dr. Husman
Uitlopen: Onbekend
Groei: Bacchus groeit matig tot sterk en de scheuten groeien mooi recht omhoog, zodat het aanbinden in de zomer minder werk geeft.
De stokken worden in Duitsland volgens de guyotmethode gesnoeid, waarbij de takken vlak, licht gebogen of geheel gebogen kunnen worden aangebonden. Per m2 standplaats worden ongeveer 10 ogen aangehouden. Het hout is goed winterhard. De stokken lopen niet zo vroeg uit, maar de bloei is
toch nog aan de vroege kant. Daarom is aanplanten buiten in gebieden met veel nachtvorst niet aan te raden.
Rijping: onbekend
Trossen: onbekend
Resitentie: Bacchus is gevoelig voor meeldauw en kan last hebben van verbranding door de zon
Wijn
Goede wijndruif, lichte muskaat smaak.
Aroma: onbekend
Smaak: onbekend
Rood
Dunkelfelder
Afkomstig uit Duitsland
Afstamming: Ouders onbekend.
Geselecteerd: door proefstation in Geisenheim
Uitlopen: onbekend
Groei: gemiddeld
Rijping: vroeg
Trossen: opbrengst matig
Resitentie: matig gevoelig, normaal wel wat spuitingen
Wijn
Een ideale druif om te gebruiken om slecht gekleurde wijn kleur te geven.
Aroma: onbekend
Smaak: onbekend
Regent
De Regent is gekweekt op het Duitse instituut voor Druiventeelt te Geilweilerhof en is geselecteerd op zijn resistentie tegen schimmelziektes. In de praktijk blijkt deze resistentie tegen te vallen.
Het is een winterhard ras geschikt voor wijn. In de Verenigde Staten is een vorst resistentie zonder bescherming tot -27 graden Celcius gerapporteerd. De Regent heeft ook een zeer goede houtrijping.
In Nederland is Regent (rond 2004) het meest aangeplante blauwe ras. Hobby-wijngaardeniers hebben er een hele goede stok aan die zonder bespuitingen geteeld kan worden en een goede wijn levert. Regent is een zeer vruchtbaar ras dat snel trossen vormt (soms zelfs al het tweede jaar) en een behoorlijke opbrengst geeft.
Afstamming: Diana Hamburg (=Silvaner x Müller-Thurgau) x Chambourcin
Uitlopen: Vroeg. De bloei van de Regent is gevoelig voor botrytis
Groei: Groei is middelsterk en rechtopstaand. De Regent doet het goed op de meeste grondsoorten.
Bij jonge planten (vaak tot het 5e à 6e jaar) ziet men vaak een vroege bladkleuring (al in de zomer) door magnesium gebrek
Rijping: Rond eind september, begin oktober.De rijping blijft vaak bij 80 tot 85 Oe steken.
Door de relatief vroege rijping is de Regent gevoelig voor wespenvraat (en azijnsteek in de kapotte bessen).
Trossen: Middelgrote, enigszins losse trossen. De druiven zijn blauw, rond en middelgroot. Het sap heeft een lichte kleur. De Regent geeft gelijkmatige, gemiddelde oogsten.
Bij een matige trosdunnning kan een goed suikergehalte worden gehaald. Voor een volle wijn is het van belang dat de trossen een hoog suikergehalte halen en goed afrijpen, zodat het zuurgehalte voldoende zakt.
In Duitsland wordt geadviseerd om te oogsten bij 85 Oechlse om afwijkende smaken in de wijn te voorkomen.
Resitentie: Redelijke resistentie tegen schimmelziektes, maar in ongunstige jaren is bespuiting toch noodzakelijk.
Bij een matige tot sterke infectiedruk van valse meeldauw (vanaf de nazomer) kan het tot een gedeeltelijk tot volledig bladverlies komen
Wijn
Afhankelijk van de wijze van vinificatie kan van de Regent rosé-wijn, een Bourgogne achtige wijn tot een zeer donkere, volle tanninerijke rode wijn. De beschrijving van deze wijn varieert van lijkend op rode Rhone wijnen tot wijn met een Bordeaux karakter. Rijping op hout kan in deze gevallen worden toegepast
Aroma: fruitig, bosvruchten. Typisch (kool) aroma dat niet door iedereen wordt gewaardeerd
Smaak: Gematigde tanines.
Triomph d’Alsace
Frankrijk, Instituut Obelin, Colmar in de Elzas. Léon Millot en Maréchal Foch zijn beide een kruising van een onderstam 101-14 Mgt (V riparia x V: rupestris) en Goldriesling. Triomph d'Alsace is een kruising van 101-14 Mgt x Krupperle.
Gekweekt door Eugène Kuhlmann, tussen beide wereldoorlogen directeur van het instituut.
Afstamming: Triomph d'Alsace is een kruising van 101-14 Mgt x Krupperle
Uitlopen: Onbekend
Groei: Ze hebben een zeer sterke groeikracht, zowel op onderstam als op eigen wortels. Alle drie hebben ook een hangende groeiwijze waardoor de stokken meer werk geven in de wijngaard. Ze zijn door deze groeiwijze wel zeer geschikt voor gordijnsystemen
Rijping: 3e week september tot 3e week oktober
Trossen: Een goede eigenschap is de hoge opbrengst van de rassen: veel kleine compacte trossen met kleine bessen die vroeg rijpen en een hoog suikergehalte kunnen halen. Bij oogst in de tweede week van oktober is rond de 13% alcohol haalbaar! De zeer donkerblauwe bessen worden ook niet snel door botrytis aangetast maar worden wel graag gegeten door wespen en vogels
Resitentie: De weerstand van deze rassen tegen schimmels is bijzonder hoog. Normaal hoeft er geen behandeling te worden uitgevoerd. Ook de weerstand tegen de gevreesde druifluis is zeer hoog vanwege de onderstamouder. Hierdoor is het zonder risico mogelijk de stokken op eigen wortels te telen. Door de goede houtrijping is de vorstweerstand ook zeer hoog. Opvallend zijn vaak de kleine groene bessen in een tros vol rijpe bessen, hoewel dit verschijnsel minder voorkomt dan bijv. bij Léon Millot. Dit verschijnsel noemt men misbloei of in het Duits 'verrieslen' en komt voor als het tijdens de bloei minder goed weer geweest is
Wijn
Voor de toekomst: Valentin Blattner heeft Maréchal Foch gebruikt als kruisingsouder samen met Cabernet Sauvignon. Hieruit is een aantal interessante nieuwe rassen ontstaan, onder andere Cabernet Jura en Cabernet Foch. Beide hebben een zeer hoge resistentie, vroege rijping, hoge opbrengst en bijzonder goede kwaliteit wijn. Wijn die doet denken aan een goede rijpe Cabernet Sauvignon. Maar dan gekweekt in een relatief koel en vochtig klimaat als het onze waar de echte Cabernet Sauvignon nooit rijp zou worden. Enig nadeel van deze rassen is de hangende groeiwijze net als Maréchal Foch. Oplossing: gordijnsysteem toepassen
Aroma: Wat wijn betreft zijn Millot en Foch wat beter dan Alsace. De wijnen lijken wat op een donkerpaars gekleurde bourgogne. Bij een verwerking onder koolzuurgasdruk (macération carbonique) wordt een bijzonder fruitige primeurachtige wijn verkregen. Blijft de wijn langere tijd op de schillen staan dan gaat het karakter meer richting bordeaux, diep donker van kleur en veel tannine. Mengen van beide wijntypes geeft ook goede resultaten. Goede rassen
voor de noordelijke streken, kunnen goed tegen vorst, rijpen altijd af en geven een goede wijn!
Smaak: De wijnen lijken wat op een donkerpaars gekleurde bourgogne
Leon Milot
Leon Milot is een Frans hybride ras. Dit ras kan ook op koelere plaatsen worden geteeld. Mag om misbloei te voorkomen tijdens de bloei niet al te winderig staan. Heeft tijdens de oogst toch regelmatig kleine harde groene besjes in de tros zitten.
De houtrijping is zeer goed, waardoor ook de vorstweerstand hoog is (tot -25 C; minder dan de Marechal Foch).
Voor professionele aanplant geen aanrader - Bewerkelijk!
Afstamming: (Vitis riparia x Vitis rupestris) x Goldriesling (=Riesling x Courtiller musqué).
Gekweekt op het Obelin instituut te Colmar (Franktrijk). Leon Milot en Marechal Foch (ook van dit instituut) hebben een gelijke afstamming en overeenkomstige kenmerken.
Uitlopen: Vroeg
Groei: Sterk hangende groeiwijze met veel dieven. Vanwege de hangende groeiwijze wordt vaak het zogenaamde (enkele of dubbele) gordijnsysteem (Duits: Umkehrsystem) toegepast. Te sterke groei kan hinderlijk zijn.
In verband met de sterke groei wordt een stokafstand van minstens 1,2 meter geadviseerd.
Rijping: Vanaf half september (iets later dan Marechal Foch). Bij zonnige wijngaarden moet hierbij worden opgelet dat de pH niet te hoog en de zuurgraad niet te laag wordt.
Trossen: De trossen zijn wat langerekter en compacter dan van Marechal Foch, met iets kleinere bessen. De bessen zijn zeer donkerblauw van kleur met lichtrood gekleurd sap.
Door misbloei zitten regelmatig kleine harde groene besjes in de rijpe tros.
De opbrengst is zeer hoog: de ranken bevatten veel kleine compacte trosjes met kleine bessen die een hoog suikergehalte kunnen behalen
Resitentie: Zeer hoge weerstand tegen schimmelziekten. Het blad is iets bevattelijker voor valse meeldauw dan dat van de Marechal Foch. De bessen worden niet snel door botrytis aangetast. Leon Millot is één van de meest resistente druivenrassen.
Ook de weerstand tegen de druifluis is groot, waardoor het mogelijk is om de stokken op eigen wortels te telen
Wijn
Leon Milot geeft een zeer donkere wijn. De wijn wordt vaak goed beoordeelt en wordt getypeerd als één van de beteren van de 'oude' hybriden.
De duur van de pulpgisting moet worden gebaseerd op de rijpheid van de trossen. Van volrijpe trossen (90 Oe of hoger) en een wat langere gisting op de schil (9 dagen of langer) wordt een wijn met het karakter van een Bordeaux verkregen, diep donker van kleur met veel taninne. Als de trossen matig rijp moet een kortere pulpgisting (< 4 à 5 dagen) worden toegepast. Als de trossen matig rijp zijn kan een Beaujolais-achtige wijn worden verkregen (bij een verwerking onder koolzuurgas druk = Macération carbonique).
Menging met Marechal Foch, Pinot Noir of Regent geeft ook goede resultaten.
Rijping op houten vaten wordt ook toegepast
Aroma: fruitig, bessen aroma's (sterker dan bij de Marechal Foch) met een hint van chocolade
Smaak: onbekend
Rondo
Rondo is een goed ras voor wijn en is bruikbaar als tafeldruif. De mooie herfstkleur van het blad maakt Rondo tot een aanwinst voor de tuin.
Afstamming: Saperavi Severnyi x St. Laurent
Uitlopen: Vroeg (waardoor de Rondo enigszins vorstgevoelig is).
Groei: Krachtige, maar hangende groeiwijze, met veel dieven. De groeiwijze is wat rommelig, hetgeen (veel) meer werk geeft in de zomer
Rijping: Rond half september
Trossen: Middelgrote tot grote trossen, los gevormd en vanaf half september al rijp. Door ze lang te laten hangen kunnen ze een hoog suikergehalte ontwikkelen. De Rondo geeft grote opbrengsten
Resitentie: Redelijke weerstand tegen valse meeldauw en botrytis. Tegen echte meeldauw is in ongunstige jaren bespuiting noodzakelijk. Wespgevoelig.
De Rondo heeft een goede weerstand tegen vorst en er wordt gemeld dat hij to -30° C kan overleven.
Wijn
Een volle donkerrode wijn met een Bourgogne karakter. De wijn is kleurvast. Geschikt als basis voor assemblages. De druif is in Nederland al met succes aangeplant en geeft wijnen die in kwaliteit niet onderdoen voor buitenlandse rode wijn
Aroma: Kersen, pruimen, bloemen, druiven, rook.
Smaak: Goede 'body' met duidelijke tannines
